Kamienice. Kwiat polskiej architektury, budowane od średniowiecza po drugą połowę XX w. Zespoły kamienic pierwotnie były podstawowym elementem budownictwa mieszkalnego w miastach. Zazwyczaj konstruowane były w zwartym szeregu, jeśli jednak kamienica na jednej ścianie pozbawiona była okien, oznaczało to plany na kolejne kamienice w tym miejscu. Dziś buduje się kamienice w formie plomb, które mają uzupełnić „niedobory” architektury. Problem polega na tym, że te dzisiejsze niewiele mają wspólnego z tymi prawdziwymi, przedwojennymi kamienicami.
Polskie kamienice to przekrój wielu epok architektonicznych. Pierwsza z nich to gotyk. Najwięcej gotyckich kamienic znajduje się w Toruniu. Pierwsze toruńskie kamienice datuje się na drugą połowę XIII w. Początkowo drewniane, a od XIV w. murowane, łączyły w sobie funkcje mieszkalne oraz spichrzowe. Fasady gotyckich kamienic były z reguły szczytowe w formie schodkowej. Budowane z cegły, często zdobione różnego rodzaju blendami, wnękami i służkami, opatrzone motywami ostrołuków i liści.
Renesans w sztuce to czas wielkich przemian. Za tymi przemianami dążyła również architektura, a co za tym idzie, zmieniły się również i kamienice. Z wyższych kondygnacji zniknęły pomieszczenia o funkcji magazynowej, ponieważ zaczęto w tym czasie budować coraz więcej osobnych magazynów i spichrzów, przeznaczając tym samym kamienice już tylko pod funkcje mieszkalne. Fasada nie przeszła spektakularnej metamorfozy, w dalszym ciągu zachowywano około trzech osi okiennych oraz trzy lub cztery kondygnacje. Szczyty zakańczane były schodkowo. Portale wejściowe zaczęto bogato zdobić reliefami, im ozdobniejsze, tym zamożniejszy był właściciel kamienicy. Przedproża zyskały bardziej manierystyczą formę, wzbogacając tym samym wygląd samej fasady. Pięknie zachowane kamienice renesansowe znajdują się w Kazimierzu Dolnym, gdzie w rynku znajdują się kamienice Przybyłów.
Prawdziwy rozkwit zdobnictwa kamienic nastąpił w okresie baroku, który słynął z przesytu. Na szczególną uwagę zasługują malowidła odznaczające się wysokim poziomem artystycznym oraz dbałością o detale. Pojawiły się również intarsjowane drzwi oraz malowidła na sufitach. Najbardziej reprezentacyjną częścią kamienic były wówczas sienie, które były szczególnie ozdabiane. Cechą charakterystyczną barokowych kamienic są ciężkie, zwykle drewniane, kręcone schody, które były w XIX w. przedmiotami częstych transakcji sprzedaży. Perły barokowych kamienic znajdują się na wrocławskim Rynku. To właśnie we Wrocławiu powstała inicjatywa #RejestrujemyKamienice, która ma na celu rewitalizację wrocławskich kamienic. Chodzi o wpisanie 72 wrocławskich kamienic do rejestru zabytków, a co za tym idzie, uzyskanie dofinansowania na ich remonty.
W XIX w. przyszedł czas na secesje. Secesyjne kamienice to dość duże kubaturowo budynki o prostych zakończeniach (zrezygnowano ze strzelistych zwieńczeń budynków, aby zyskać tym jak największą powierzchnię użytkową budynków). Secesja była zdecydowanym krokiem na przód, gdzie projekty unowocześniane były wykorzystaniem dużej ilości szkła na fasadach, a jednocześnie ukłonem w stronę przeszłości, gdzie zdobnictwo stanowiły ornamenty inspirowane naturą. Kładziono też nacisk na detale, stąd zdobne klamki i poręcze schodów. Secesja to prawdziwy eklektyzm architektoniczny. Przykłady pięknych secesyjnych kamienic znajdziemy w Łodzi.
Czy warto kupić mieszkanie w kamienicy? A może od razu całą kamienicę? Dużym plusem mieszkań w kamienicach jest ich przestrzeń – te z reguły są wyższe i większe niż mieszkania w blokach. Z reguły ich lokalizacja jest korzystniejsza, ponieważ kamienice w miastach skupiały się wokół rynków i samych centrów.
WGN Nieruchomości ma w swojej ofercie na sprzedaż aż 79 kamienic, co oznacza spore zainteresowanie inwestorów tego rodzaju nieruchomościami. Średnia cena za metr kwadratowy wynosi 2 951 zł, a więc sporo mniej, niż cena za metr kwadratowy mieszkania na wrocławskich Krzykach. Zakup kamienicy to świetny pomysł na inwestycje – zarówno mieszkania, jak i lokale usługowe w kamienicach cieszą się dużym zainteresowaniem najemców. Najtańsza kamienica w ofercie kosztuje 165 000 zł w Inowrocławiu, a najdroższa we Wrocławiu, która kosztuje 15 500 000 zł. Jednym słowem – na każdą kieszeń.
Katarzyna Surma, redaktor wgn.pl