Zamek Czocha, Chojnik, Bolków, Książ – to tylko niektóre obiekty z całej serii zabytkowych pałaców, zamków, posiadłości, w które bogaty jest Dolny Śląsk. Ten region Polski cieszy się największą liczbą zabytkowych obiektów i czasem zwany jest nawet polską Doliną Loary.
Za ile można kupić sobie na własność pałac albo zamek? Rozstrzał cenowy jest ogromy w zależności od stanu obiektu, jego powierzchni, rodzaju działki i lokalizacji. Obiekt w stanie zrujnowanym, do kapitalnego remontu/odbudowy, gruntownej renowacji, można kupić już za kilkaset tysięcy złotych, czyli mniej więcej tyle, ile kosztuje przeciętnej wielkości mieszkanie w dużym mieście.
Czasem stawki za metr kwadratowy są bardzo niskie, ale ze względu na wielką powierzchnię, cena całości jest wysoka. Metr kwadratowy XVII – wiecznego pałacu w Małuszowie niedaleko Jawora na Dolnym Śląsku wyceniono na 1000 zł, jednak ze względu na powierzchnię – cena całości przekracza 4 mln zł.
Na drugim biegunie cenowym znajdują się nieruchomości odrestaurowane i przystosowane do nowych funkcji komercyjnych. Te osiągają wyceny na poziomie kilkunastu, kilkudziesięciu milionów złotych. Przykład to gruntownie zrewitalizowany zamek rycerski z miejscowości Krąg, w województwie zachodniopomorskim. Zabytek z 1494 roku od 1996 roku mieści hotel. Zamek usytuowany jest w parku o powierzchni 2,6 ha. To jeden z nielicznych obiektów w Polsce i Europie, który należy do kategorii tzw. zamków wodnych (położony nad jeziorem o powierzchni 18 tys m kw.). Cena obiektu wynosi ponad 15 mln zł.
Czy opłaca się inwestować w zamki? Rosnąca koniunktura na rynku hotelarskim i udane realizacje pokazują, że tak.
Na Dolnym Śląsku przykłady udanych inwestycji, które oprócz sukcesu biznesowego pozwoliły uratować dla nas piękne obiekty zabytkowe, można mnożyć – choćby pałac Brunów niedaleko Lwówka Śląskiego, Wojanów pod Jelenią Górą, pałac w Korbielowicach pod Wrocławiem, Zamek Kliczków pod Bolesławcem, pałace w Dzierżoniowie, Pieszycach, Łomnicy i wielu innych miejscach – nie wspominając o najbardziej znanych atrakcjach turystycznych, takich jak m.in. Zamek Książ pod Wałbrzychem, Zamek Czocha, czy wreszcie średniowieczne zamki Chojnik i Bolków.
Województwo ze stolicą we Wrocławiu jest rejonem kraju najbogatszym w zabytki. Nic dziwnego – Dolny Śląsk od wczesnego średniowiecza był terenem rywalizacji wielu państw. Panowanie nad tym terenem – bogatym w żyzne ziemie, węgiel, miedź, żelazo, złoto i srebro – przechodziło z rąk do rąk. Dolny Śląsk znajdował się pod rządami polskimi, czeskimi czy niemieckimi.
Po burzliwej historii pozostały do dziś zabytkowe ślady. Z danych, które zamieszcza na swoje stronie internetowej Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wynika, że województwo ze stolicą we Wrocławiu, pod względem nasycenia zabytkami bije na głowę pozostałe regiony kraju.
Przykładowo: na 406 zamków wpisanych do rejestru zabytków w całej Polsce, aż 96 (blisko 25 proc.) przypada właśnie na Dolny Śląsk. Na ponad 4800 zabytkowych rezydencji w kraju, 680 mieści się na Dolnym Śląsku. Co prawda województwo w tej kategorii jest drugie po Wielkopolsce, gdzie takich rezydencji jest 790, ale już w kategorii zabytkowych obiektów mieszkalnych (m.in. domy, kamienice, chałupy wiejskie, pałace i dwory miejskie) wraca na prowadzenie z liczbą 2208.
Na Dolnym Śląsku znajduje się też najwięcej w Polsce zabytkowych kościołów. Z danych ministerialnych wynika, że jest ich blisko 1500 na niecałe 13 tys w skali kraju.
Region przoduje również pod względem zabytków przemysłowych. Na 2400 ponad 370 to te z Dolnego Śląska. Tu znajduje się też najwięcej zabytkowych budynków publicznych oraz zabytkowych układów urbanistycznych. Województwo dolnośląskie ma też najwięcej zabytków widniejących pod kategorią inne (ogrodzenia, bramy i kordegardy, pomniki, fontanny i studnie, mała architektura parkowa (altany, groty, pawilony), oranżerie, otoczenia i tereny), a w pozostałych kategoriach (nieruchomości obronne, cmentarne, gospodarcze, folwarczne, zieleń) znajduje się w ścisłej czołówce w kraju.
Krótko mówiąc Dolny Śląsk zabytkami stoi. Już jest polską Doliną Loary ze względu na liczbę takich obiektów, teraz pora by stał się nią ze względu na turystyczną atrakcyjność i liczbę gości odwiedzających ten zakątek Polski. Z pewnością na to zasługuje.

Marcin Moneta
Dział Analiz WGN